Ine was 2 jaar oud toen een pan kokende soep op haar lichaam viel. Diepe brandwonden op haar bovenbenen, buik en armen waren het gevolg. Drie maanden lag ze in het ziekenhuis. Er werd voor haar leven gevreesd, maar haar wonden herstelden langzaam maar gestaag. Als jong kind had ze relatief weinig last van haar littekens. Het werd pas ingewikkeld toen ze ging puberen en ook regelmatig op aandacht van de jongens mocht rekenen.

‘Die aandacht was best welkom, maar altijd ook heel erg spannend, want ik had een groot geheim.’ Haar littekens zaten onder haar kleren, dus niemand wist ervan en dat wilde ze zo houden. Als een vriendje wat intiemer dreigde te worden, brak ze haar verkering af. Bang om iets over haar littekens te moeten vertellen.

‘Ik vond dat echt een hele moeilijke tijd. Veel dingen waren spannend of ingewikkeld en ik kon er zelf heel moeilijk over praten. Gelukkig vond ik uiteindelijk toch een lieve vriend, waarbij ik de moed kon opbrengen om te vertellen over mijn littekens (na vijf keer dat het niet lukte). Hij reageerde gelukkig heel normaal en geïnte­resseerd en er veranderde alleen maar iets ten goede.’

Ine trouwde met hem en ze kregen samen drie prachtige kinderen. Rond haar 20ste werd Ine heel actief voor de Vereniging. Samen met bijvoorbeeld Frans Bögels organiseerde ze gespreksgroepen. ‘Ik vond dat erg belangrijk en niet alleen om anderen te helpen, het hielp mij ook. Ik ontmoette eindelijk de mensen die mijn verhaal helemaal begrepen.’

Inmiddels zijn we al weer decennia verder en woont Ine met haar tweede man (van haar eerste man is ze ge­­scheiden) in het mooie Brabantse Mill, als ik bij haar op bezoek ga. Ine werkte tot 10 jaar terug als secretaresse bij diverse bedrijven tot ze besloot haar oude passie voor tekenen en schilderen op te pakken.
‘Mijn hele leven teken en schilder ik al, maar nu wilde ik er echt mijn werk van maken.’ Ze volgde een oplei­ding aan een kunstacademie in België, die ze vorig jaar afrondde. Direct naast haar huis heeft ze een mooi atelier waar ze nu vaak te vinden is.

Wabi Sabi
‘Tijdens mijn opleiding Feng Shui kwam ik in aanraking met het gedachtegoed van ‘Wabi Sabi’ een Oos­terse filosofie over ‘de schoonheid van de imperfectie’. Die zinsnede alleen al trok direct mijn aandacht. Ik ben me er toen in gaan verdie­pen, omdat ik allerlei parallellen zag met mijn eigen leven en met mijn brandwondenlittekens. Wabi Sabi is een andere opvatting over schoonheid. Het nodigt je uit om de schoonheid te zien die schuilt in eenvoudige, onvolmaakte en afwijkende dingen. Je openstellen voor dit soort den­ken bete­kent, dat je ingaat tegen de stroom van het moderne perfectionisme, waarbij alles af, mooi, strak, gestyled en volgens de laatste trends is. Perfectie is een illusie. Het na­­streven van perfectie kost je veel meer dan het oplevert. Maar het is niet eenvoudig om dat zo maar los te laten. Zeker niet als de perfectionist, die ik toen was.’

Perfectionisme en angst
Ine vertelt dat ze zelf ook lange tijd ‘leed’ aan perfectionisme. Tot ze realiseerde dat haar perfectionisme eigenlijk uit angst voorkwam. ‘Angst om fouten te maken, bang om afgewezen te worden, angst om er niet bij te horen of om de controle te verliezen. Kortom, geen positieve drijf­veren. Door veel te lezen en cursussen te volgen over de Wabi Sabi filosofie, leerde ik dit beetje bij beetje van me af te schudden.
Door me meer te richten op het positieve, op kleine dingen waar ik blij van word en dankbaar voor ben, verdwijnen die angsten en mijn perfectionisme steeds meer naar de achtergrond. Het heeft me ook geholpen om op een andere manier naar mijn littekens te kijken. Meer ontspannen.
Het gekke is dat mijn littekens zorgden voor mijn inte­resse voor Wabi Sabi. Daar ben ik eigenlijk wel dankbaar voor. Ik heb er veel van geleerd en sta veel meer ontspannen en in balans in mijn leven. En dat heeft echt niet alleen met het accepteren van mijn littekens te maken. Het Wabi Sabi denken verrijkt je leven ook op allerlei andere fronten. Ik durf nu ook steeds vrijer te schilderen. Niet altijd meer dat perfecte bijna fotografi­sche portret, maar vrijer, soms abstract en verrassen­der.’

Kintsugi: de vergulde breuken
Via haar interesse voor Oosterse filosofie en kunst kwam ze recentelijk ook in aanraking met ‘Kintsugi’. Dit is een Japanse kunstvorm om gebroken aarde­werk met lak en goudpoeder te restaureren. De breuken worden niet gemaskeerd, maar juist geaccentueerd met goud. ‘Dit sloot voor mijn gevoel heel goed aan bij mijn denken over imperfectie. Door de breuken met goud te accentueren, worden de imperfecties letterlijk ‘schitterend’. Achter deze Kintsugi-techniek gaat ook een hele filosofie schuil, die ook op de mens van toepassing is: Iets wordt zorgvuldig in ere hersteld. Het verzoent zich met het verleden en wordt daardoor paradoxaal genoeg sterker, mooier en kostbaarder dan voor de breuk. Het is een mooie metafoor die ook houvast kan bieden voor mensen bij een genezingsproces; ongeacht of het om fysieke of emotionele wonden gaat.’

Sinds Ine zich verdiepte in Kintsugi verschijnen er steeds vaker ook gouden breuklijnen in haar schilderijen. Maar ze doet meer dan alleen schilderen en filosoferen. Ze zet zich ook heel praktisch in om mensen te helpen. Ine organi­seert regelmatig workshops waarin ze uitleg geeft over Wabi Sabi en Kintsugi en mensen aan het schilderen zet met deze bagage in het achterhoofd.

‘Dat zijn echt mooie bijeenkomsten. Heel persoonlijk en intiem, ook omdat er altijd ruim de tijd is om mensen hun verhaal te laten doen. Ik zie het als een vorm van kunst­therapie. De krachtige symboliek van Wabi Sabi-kunst helpt je om je veerkracht aan te spreken en je te onder­steunen bij je helingsproces. Samen gaan we dan op zoek naar een andere kijk op schoonheid en perfectie.’

Ine praat met enthousiasme over haar schilderkunst, de workshops en haar filosofieën en hoe zij mede hierdoor ook haar (niet alleen fysieke) littekens leerde accepte­ren. Ik opper daarom om zo’n workshop eens voor de Vereniging te organiseren. Dat lijkt Ine een prima idee voor na de coronatijd. Ik zeg toe dat ik het met het bestuur zal bespreken. Na een lekkere lunch nemen we afscheid.

Lekke band
Op weg terug naar huis, krijg ik een lekke band. Ik moet direct aan Ine denken. Ik krijg een glimlach op mijn gezicht. Ik heb niet gevloekt of gechagrijnd. En dat terwijl het regende en koud was. Ik besloot het te omarmen. Ik had vervolgens een leuk gesprek met een man die aanbood dat ik bij hem thuis wel even kon wachten op de ANWB. Een mooie ontmoeting, met dank aan de lekke band. Wabi Sabi. Voor informatie over Ine’s werk: www.inevoss.nl.

Door Hein Zoete

Japans voor beginners

• Feng Shui: de leer van de invloed van vormgeving en inrichting op het welzijn en geluk (letterlijk vertaald: wind en water).
• Wabi Sabi: de filosofie die de schoonheid van imperfectie benadrukt. Letterlijk betekent wabi: weg van de drukte en sabi: schraal, verdord en vergankelijk.
• Kintsugi: de kunst om gebroken keramiek te repa­reren met gouden lak (letterlijk: gouden verbinding).